Train je oog – Paard en houding

In deze blog zie je twee foto’s die op het eerste gezicht misschien weinig van elkaar verschillen. Je ziet op beide foto’s hetzelfde paard met dezelfde ruiter en precies dezelfde momentopname in galop. Er zijn echter wel een aantal verschillen die vooral voor het paard erg belangrijk zijn. Op foto 1 zie je het paard in een houding lopen die op lange termijn veel schade kan aanrichten en diverse blessures kan veroorzaken. Foto 2 is uiteraard niet perfect, maar wel een grote verbetering voor het paardenlichaam. 

In deze post zal ik de verschillen tussen beide foto’s toelichten. Ik hoop je hiermee meer inzicht te kunnen geven van hoe het paardenlichaam beweegt, en hoe wij dit als ruiters beïnvloeden.  Aansluitend zal ik je meer vertellen over de schade en blessures die kunnen ontstaan bij paarden die veel of vaak in de verkeerde houding worden getraind. 

Paard en Ruiter in beweging – Foto 1

Groen – Je ziet duidelijk dat de neus achter de loodlijn is. Deze hoort op, of net voor, de loodlijn te zitten.

Blauw – De derde halswervel is het hoogste punt, dit hoort het achterhoofd te zijn. 

Oranje – Er is spanning in de mond zichtbaar. De mond is ook lichtjes open terwijl deze ontspannen, zacht en dicht hoort te zijn.

Wit – De afstand van kin tot borst is klein, deze hoort een stuk groter te zijn voor een prettige ademhaling.

Paars – Het paard loopt op de voorhand en is niet in horizontale balans.

Geel – Het achterbeen kan niet onder het middelpunt van de massa komen, deze hoort ten minste op de gele lijn te komen. 

Paard en Ruiter in beweging – Foto 2

Groen – De neus is net een fractie voor de loodlijn.

Blauw – Het achterhoofd is het hoogste punt.

Oranje – De lippen zijn ontspannen en de mond is dicht zonder dat de neusriem aangesnoerd is. 

Wit – De afstand van kin tot borst is groot, waardoor het paard vrij kan slikken en ademen.

Paars – Het paard verplaatst zijn gewicht naar de achterhand en komt zodoende al licht in de oprichting.

Geel – Het achterbeen komt onder het middelpunt van de massa.

Schade en blessures

Veel mensen zullen lang gedacht hebben dat de houding in foto 1 de bedoeling, of misschien zelfs mooier is. Want hoeveel van ons hebben wel niet geleerd op de manege, of tijdens lessen van instructeurs, dat de neus omlaag moet en de hals in de krul? Ik denk dat het overgrote deel van de ruiters dit wel eens, of heel vaak, gehoord heeft. Er zijn echter heel veel redenen om een paard niet in deze positie te trainen, er is namelijk een veel groter risico op schade en blessures. 

Schade/blessures die kunnen ontstaan door een paard achter de loodlijn te trainen:

• Botvorming op het achterhoofd – De spieren en ligamenten die in de hals lopen en op het achterhoofd vastzitten, komen enorm onder spanning te staan wanneer de neus achter de loodlijn is. Als dit regelmatig gebeurt kan er door de trekkracht op het achterhoofd botvorming ontstaan. Dit is een proces wat pijn, irritatie en schade geeft. 
  
  

• Slijmbeursontstekingen – Bovenop de eerste en de tweede halswervel liggen twee slijmbeurzen. Deze slijmbeurzen kunnen geïrriteerd en ontstoken raken, ook weer door de grote druk in de hals. Dit is voor paarden heel pijnlijk en kan ervoor zorgen dat ze niet meer bovenop hun hals aangeraakt willen worden, ze hun halster/hoofdstel niet meer om willen en vaak gaan ze hoofdschudden.
  
  

• Schade aan het ligamentum nuchae – Het ligamentum nuchae is een lange band die aan de bovenzijde van de hals loopt. Deze ondersteunt het nogal zware paardenhoofd wanneer deze omlaag bewogen wordt. Het zorgt ervoor dat er niet zoveel spieractiviteit nodig is in de graaspositie, het hoofd wordt deels gedragen door deze stevige band. Het ligamentum nuchae kan ontstoken en beschadigd raken door hyperflexie (ook bekend als rollkur) van het hoofd. 
  

• Rugklachten – Het ligamentum nuchae loopt door tot de schoft van het paard en loopt dan over naar het ligamentum supraspinale, welke over de gehele rug loopt. Door de neus achter de loodlijn te trainen veroorzaak je dus ook spanning in de rug. Paarden maken hun rug hierdoor hol, waardoor er veel spanning in de rugspieren ontstaat en de wervels dichter tegen elkaar aan komen te staan. Op de lange termijn en bij ernstige overbelasting kan hierdoor kissing spines ontstaan.
  
   

• Artrose  – Wanneer de neus veel achter de loodlijn getraind wordt heeft het paard meer kans op het ontstaan van artrose in de hals. De artrose zit dan vaak hoog in de hals, tussen de eerste, tweede en derde halswervel, of juist bij de overgang van halswervels naar borstwervels. Deze plekken staan namelijk enorm onder druk, dit geeft wederom een ontstekingsproces en op lange termijn kan dit dus ook artrose veroorzaken. 
  
  

• Peesblessures – Trainen in deze houding kan zelfs peesblessures en problemen met de hoefkatrol veroorzaken. Het paard kan zijn hals en rug namelijk niet goed gebruiken. Hij kan zijn buikspieren niet goed aanspannen, de schoft niet lichten, het achterbeen niet goed onder de massa brengen en zal dus met veel druk op de voorhand lopen. Hierdoor kunnen de benen overbelast raken en ontstaan er peesblessures of ontstekingen in de hoefkatrol van het paard.
  
  

• Stress – Last but not least… Het trainen in de verkeerde houding veroorzaakt pijn en stress bij paarden. Ze kunnen hun omgeving niet goed zien omdat hun hoofd te ver naar de grond gericht is en ze krijgen spanning/pijn in hun lichaam van deze houding. Dit veroorzaakt vanzelfsprekend stress. Ieder paard zal hier anders mee omgaan. Het ene paard is snel schrikkerig en geïrriteerd tijdens het trainen, het andere paard schiet in de learned helplessness en is juist heel timide.
  
  

Al met al geloof ik niet dat mensen hun paard expres willen beschadigen, niemand wil een paard ‘kapot’ rijden en de meesten van ons hebben absoluut goede intenties. Op het moment dat foto 1 genomen werd dacht ik tenslotte ook dat mijn paard hartstikke mooi liep en dat we goed bezig waren. Nu ik opgeleid ben tot dierenfysiotherapeute, ik veel meer weet van de biomechanica en ik in de praktijk onwijs veel blessures zie vanuit dit type overbelasting, kijk ik er heel anders naar.

Wat mij betreft is het nooit te laat om te leren en kan iedereen die dat wil, leren om zijn/haar paard te trainen op een gezonde manier. Het is daarvoor heel belangrijk om te leren hoe een paardenlichaam werkt en hoe een gezonde houding eruit ziet. Een online training met veel beeldmateriaal die ik hiervoor absoluut aan kan raden is de training van 4Dimension Dressage. 

Ook zal ik zelf komende zomer een aantal cursusdagen organiseren waarbij ik je meer kan vertellen over de anatomie van het paard en de biomechanica, zowel in theorie als in de praktijk. Houd mijn website en/of social media de komende tijd vooral in de gaten als je hierin geïnteresseerd bent. 

Liefs,

Fay